----------------------------------------------------------
ΜΕΤΑΞΥ ΣΦΥΡΑΣ ΚΑΙ ΑΚΜΟΝΟΣ
Από τη μια η επιθετικη νεοφιλελευθερη δεξια με τους «σοσιαλιστες» συνοδοιπορους της. Αν και η προσφατη κριση καψαλισε τα φτερα της και την οδηγησε προσωρινα σε ιδεολογικη αναδιπλωση,η θεμελιωδης αντιληψη της δεν φαινεται να αλλαζει. Εμμονη στην αυτορρυθμιζομενη αγορα ανεξαρτητως του πως και εις βαρος ποιου αυτορρυθμιζεται.
Από την άλλη η παραδοσιακη αριστερα.Με τις δικες της εμμονες για την ανατροπη του καπιταλισμου .Μια αριστερα που ενώ κερδιζει την εκτιμηση της κοινωνιας με την αγωνιστικοτητα της και την αποσταση της από τη διαφθορα της εξουσιας ,αντι να συνεισφερει με ένα δημιουργικο αριστερο λογο, αναμασα παλια τσιτατα,ανακατεμενα με μια παρωχημενη ορολογια, σχεδον ακαταληπτη για την πλειονοτητα και με ένα αφηρημενο περι δικαιου αισθημα.
Καπως ετσι η κοινωνια βρισκεται μονιμως μεταξυ σφυρας και ακμονος, αναμεσα στην αναλγητη, «λογικη» των από πανω και τη «επαναστατικη» φλυαρια των από κατω.Αναμεσα στον κυνισμο και το συναισθηματισμο.Αποτελει όμως απαντηση στον νεοφιλελευθερο «ορθολογισμο» μια αριστερη μεταφυσικη;
ΜΗΠΩΣ ΒΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ;
Ο κοσμος ηταν παντα αδικος και παντα σκληρος για τους αδυνατους .Επαναστασεις και ανατροπες όμως δεν γινονταν παντα.Πολύ περισσοτερο αλλαγες ριζικες ενός κοινωνικοοικονομικου συστηματος.Ας θυμηθουμε τον Μαρξ. «ΠΟΤΕ δεν εξαφανιζεται ένα κοινωνικο συγκροτημα ,πριν αναπτυχθουν ολες οι παραγωγικες δυναμεις που μπορει να χωρεσει.Και ΠΟΤΕ δεν ερχονται να καταλαβουν τη θεση του καινουργιες και ανωτερες παραγωγικες σχεσεις, πριν ωριμασουν γι’αυτές, οι υλικοι οροι ,μεσα στους κολπους της παλιας κοινωνιας.Για το λογο αυτό ,η ανθρωποτητα ,ΠΟΤΕ δε βαζει μπροστα της παρα μονο τα προβληματα εκεινα που μπορει να λυσει».Κανενα συστημα εξουσιας δεν γκρεμιζεται εάν δεν εχει διαφανει η δυνατοτητα της αντικαταστασης του απο ένα άλλο όχι απλως δικαιοτερο αλλα και πιο αποτελεσματικο.Ο καπιταλισμος ειχε αρχισει να σχηματιζεται στο εσωτερικο της φεουδαρχιας .Το φεουδαρχικο συστημα αποδεικνυονταν αναχρονιστικο, οπισθοδρομικο, αντιδραστικο. Στεκονταν εμποδιο στην περαιτερω αναπτυξη των νεων παραγωγικων δυναμεων. Η επανασταση ηρθε και το παραμερισε .Η μαρξικη θεωρια για την κοινωνικη αλλαγη που πραγματοποιειται όταν υπαρχει αναντιστοιχια αναμεσα στις παραγωγικες δυναμεις και τις σχεσεις παραγωγης και η οποια οδηγει στην αντικατασταση αυτων των σχεσεων ,βρηκε τραγικη επιβεβαιωση στην πτωση του υπαρκτου σοσιαλισμου. Και δεν αναφερομαστε μονο στη Σοβιετικη Ενωση αλλα στο συνολο του σοσιαλιστικου κοσμου ,της Κινας συμπεριλαμβανομενης.Ενας «ψυχρος» μαρξιστης θα μπορουσε να προαναγγειλει την πτωση ,δεκαετιες πριν συμβει.Αλλα αυτος ηταν μαλλον σπανιο ειδος. Η Οκτωβριανη επανασταση,η νικη της Σοβιετικης Ενωσης στον πολεμο και αργοτερα οι επιτυχιες των εθνικοαπελευθερωτικων κινηματων με αναφορα στον σοσιαλισμο ,ο ενθουσιασμος που δημιουργησαν ,οι ελπιδες που γεννησαν , ο ποθος να αλλαξει ο κοσμος, να γινει καλυτερος ,και γρηγορα, λειτουργησαν ετσι ωστε τα ονειρα και η πραγματικοτητα να μπερδευτουν.Το εντυπωσιακο της ολης ιστοριας είναι ότι στις μερες μας, μετα την ηττα του «σοσιαλισμου» ,ο κοσμος κινειται πανω στο εδαφος του μαρξισμου περισσοτερο από ποτε !Η μαρξικη θεωρια , δηλαδη βασικα η αναλυση και κριτικη του καπιταλισμου,χωρις να αποτελει την τελικη θεωρια-δεν μπορει να υπαρξει τετοια- ερμηνευει ένα πληθος φαινομενων πολύ πιο πειστικα από οσο τις δεκαετιες οπου υποτιθεται ότι ειχε θριαμβευσει.Όμως συμφωνα και με το αιτημα του Μαρξ ,το ζητημα δεν είναι η ερμηνεια αλλα η αλλαγη του κοσμου.Εδώ η μαρξικη θεωρια δεν μπορει να κριθει.Εκτος κι αν πιστευει κανεις ότι τα σοσιαλιστικα καθεστωτα στη μορφη που τα ειδαμε ,ηταν αυτό που θα αντικαθιστουσε τον καπιταλισμο συμφωνα με τον Μαρξ.Οι Μαρξ ,Εγκελς ξεκαθαρισαν ότι δεν φτιαχνουν συνταγες για τις κουζινες του μελλοντος αλλα δειχνουν τη φορα των πραγματων.Είναι όμως άλλο πραγμα να λες ότι το ποταμι κατευθυνεται προς στη θαλασσα και άλλο να επιμενεις ότι η θαλασσα βρισκεται μερικα μετρα παρακατω ή ακομα χειροτερα να βαφτιζεις θαλασσα μια συγκυριακη διαπλατυνση της κοιτης του, όπως επιμενει ένα όχι αμελητεο κομματι της αριστερας.
ΝΑ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ;
Να την αφησουμε στην ακρη αν δεν θελουμε να ξεχασουμε και την επανασταση και το σοσιαλισμο.Επιλεγουμε σκοπιμα αυτήν την προκλητικη για αριστερους και φαινομενικα παραδοξη διατυπωση μονο και μονο για να τονισουμε τη σημασια του να μιλα κανεις με οσο γινεται μεγαλυτερη σαφηνεια .(Εννοειται πως όταν μιλαμε για σοσιαλισμο αναφερομαστε στην καταργηση της ατομικης ιδιοκτησιας στα μεσα παραγωγης).
Όταν τα πραγματα προχωρουν ερημην της κοινωνιας και εν πολλοις εναντιον της είναι φανερο ότι ότι αυτή η πορεια δεν μπορει να συνεχιστει.Η ταυτιση όμως της επαναστασης με την ριζικη αλλαγη του κοινωνικοοικονομικου συστηματος ,σημερα υπονομευει και τα δυο.Η επανασταση είναι από τη φυση της μια βιαιη πραξη ,αφου καταλυει την υφισταμενη ταξη χρησιμοποιωντας και ή μονο εξωθεσμικες πρακτικες .Αυτό δεν σημαινει ότι είναι συνυφασμενη με τυφλη χρηση ατομικης βιας.Οσο μαλιστα μεγαλυτερη είναι αποδοχη της τοσο πιο ομαλα εξελισσεται.Το ζητουμενο λοιπον είναι η αποδοχη. Κι αυτό σχετιζεται αμεσα με το περιεχομενο της.Αυτος που δεν μπορει να χαρει τη ζωη εξ αιτιας της ανεχειας ή του αγχους και της ανασφαλειας ή της ελλειψης νοηματος, ζητα την αλλαγη αυτης της καταστασης.Τον φοβιζουν όμως υπαρκτοι κινδυνοι.-Να γινουν ακομα χειροτερα τα πραγματα.-Να αναδειχτουν νεες ελιτ οι οποιες στο ονομα μιας καλυτερης κοινωνιας να του στερησουν ελευθεριες και να οικοδομησουν ένα ακομα πιο αυταρχικο μοντελο διακυβερνησης μονοπωλωντας την εξουσια..Αυτοι οι κινδυνοι που και οι δυο συνδεονται αμεσα με την ετσιθελικη αλλαγη του συστηματος από τα πανω , απομακρυνουν την πλειονοτητα από την εξεγερση , οδηγουν τους πολιτες αναποφευκτα στην αποδοχη της μοιρας τους.Ετσι η «σοσιαλιστικη» επανασταση φραζει το δρομο στην επανασταση.
Αλλα φραζει το δρομο και στο σοσιαλισμο.Εμποδιζοντας να συμβουν όλα εκεινα που θα δημιουργουσαν στους πολιτες εικονες ενός μελλοντος χωρις καπιταλισμο. Απαξιωνοντας αυτή την προσπαθεια ως αποπειρα εξωραϊσμου του συστηματος. Πως όμως θα γεννηθει κατι νέο μεσα στους κολπους του παλιου;Αυτό ακριβως θα επρεπε να είναι το περιεχομενο μιας επαναστασης σημερα.Όχι δηλαδη να επιβαλει με το ζορι τις φαντασιωσεις του κάθε μανιακου ,όχι να επιβαλει το νέο ,που δεν υπαρχει ,αλλα να του επιτρεψει να γεννηθει.Δειτε την γενικευμενη απαξιωση από τη δεξια -κατανοητο- των θεσμων που θα μπορουσαν μαζι με αλλους να λειτουργησουν ως προπομποι μιας νεας καταστασης πραγματων. Δημοσιο,συνδικαλισμος ,τοπικη αυτοδιοικηση,συνεταιρισμοι ,πολιτικη δραση όλα συνωνυμα της διαφθορας. Δειτε όμως και την παθητικη σταση της αριστερας σε αυτή την εικονα.Ειτε με το να σιωπα για τις αρνητικες τους πλευρες , ειτε με το να διαπιστωνει ότι μεσα στον καπιταλισμο δεν μπορει παρα να είναι ετσι, τελικα δεν υπερασπιζεται τους συνεργατικους θεσμους της κοινωνιας.Ενδιδοντας μαλιστα στον πειρασμο του ελεγχου τους, παιζοντας τα δικα της παιγνιδια εξουσιας , συμβαλει στην περαιτερω απαξιωση τους.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Η κοινωνια μας εχει αναγκη από μια δημοκρατικη επανασταση.Αφου πρωτα συνειδητοποιησει τι σημαινει δημοκρατια. Για τους περισσοτερους σημαινει το να μπορεις να λες ελευθερα την αποψη σου και να ψηφιζεις το κομμα της αρεσκειας σου κάθε τεσσερα χρονια. Ποσο ελευθερος είναι όμως καποιος που η αναγκη τον εχει πιασει απ’το λαιμο; Και ποση γνωση διαθετει για να αποφασιζει σωστα ;Και πώς να την αποκτησει όταν δεν εχει τη δυνατοτητα ή ακομα και τη διαθεση να ασκηθει στη διακυβερνηση ;Γιατι η ελευθερια είναι προϋποθεση της δημοκρατιας ,αλλα δεν ταυτιζεται με τη δημοκρατια.Δημοκρατια σημαινει να αποφασιζεις για τις υποθεσεις που σε αφορουν.Κι όταν μιλαμε για δημοκρατια εννουμε την αμεση .Η αντιπροσωπευτικη αλλοιωνει το χαρακτηρα της δημοκρατιας. Δεν μπορει να καταργηθει ,είναι αναγκαια όταν αναφερομαστε σε μεγαλα συνολα ,μπορει όμως να περιοριστει.Για παραδειγμα μεσω του θεσμου της ανακλητοτητας των αντιπροσωπων ,του περιορισμου της χρονικης διαρκειας της θητειας τους και της διεξαγωγης δημοψηφισματων.Τι συμβαινει σημερα ;Όχι μονο δεν περιοριζεται αλλα κυριαρχει και στα μικροτερα συνολα όπως είναι οι τοπικες κοινωνιες και οι μικροι συλλογοι.Ετσι οι αντιπροσωποι με τον καιρο αποκτουν «επαγγελματικα» χαρακτηριστικα.Μετατρεπονται σε ένα ειδος συντεχνιας με συμφεροντα ξεχωριστα από τους υπολοιπους πολιτες και αποκτουν ειδικευση στην ασκηση εξουσιας.Αυτό είναι καταστροφη για τη δημοκρατια. Δεν είναι μονο ότι δημιουργειται ένα σωμα αποξενωμενο από τα μελη της κοινωνιας αλλα κυριως ότι με αυτόν τον τροπο αποξενωνονται και τα μελη της κοινωνιας μεταξυ τους .Οι συμμετοχικοι θεσμοι καταρρακωνονται ,η διαφθορα βρισκει το καταλληλο εδαφος για να βλαστησει .Στη βαση αυτων των φαινομενων υπολανθανει η αντιληψη ότι η δημοκρατια είναι μεσο ,όχι σκοπος.Η δημοκρατια όμως είναι μεν μεσο σε ότι αφορα στην ληψη μιας αποφασης, αλλα είναι και σκοπος σε ότι αφορα στη συμμετοχη για ληφθει αυτή η αποφαση και στη συνεργασια για να υλοποιηθει.Αυτος ο παραγοντας παροτι είναι ο πλεον σημαντικος ,υποτιμαται συστηματικα από ολους. Όχι σε επιπεδο διακηρυξεων αλλα στην πραξη.Θα εχετε προσεξει υποθετουμε ποσο ελλειμματικη είναι η εργογραφια η σχετικημε την λειτουργια και την αναπτυξη της δημοκρατιας, των συνεργατικων και συμμετοχικων θεσμων, του δημοκρατικου ελεγχου .Βεβαια από εκεινους για τους οποιους η εξουσια είναι η αυτοσκοπος ,δεν θα περιμενε κανεις περισσοτερα.Γι’αυτους η δημοκρατια είναι ενοχλητικη. Γι’αυτους ο λαος είναι μια μαζα που πρεπει να την κατευθυνεις.Ένα νέο κινημα όμως που εχει αφομοιωσει την αρνητικη εμπειρια των προηγουμενων δεκαετιων οφειλει να αναδεικνυει όχι μονο το ζητημα της αγωνιστικης στασης απεναντι στα προβληματα που δημιουργει η υπαρχουσα ταξη πραγματων, αλλα, ακομα περισσοτερο αποφασιστικα, τη βασικη αρχη πανω στην οποια θα οικοδομηθει μια καινουργια κοινωνια και που δεν μπορει να είναι άλλη από εκεινη της θεσμισμενης δημοκρατικης συμμετοχης σε ολες τις εκφανσεις του δημοσιου βιου.
ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ;
A. Αντικατασταση του συστηματος από ένα άλλο το οποιο εχει ως προύποθεση την καταργηση της ατομικης ιδιοκτησιας ,ήB.μετασχηματισμο του υπαρχοντος σε ένα αλλο με κυρια χαρακτηριστικα τη δημοκρατια και την κοινωνικη αλληλεγγυη ;Οποιος επιλεγει το πρωτο ας μπει στον κοπο όχι να περιγραψει ξανα τα δεινα και τις αντιφασεις του καπιταλισμου ,αλλα να εξηγησει πως θα λειτουργησει το νέο συστημα χωρις να δημιουργει περισσοτερα και μεγαλυτερα προβληματα από εκεινα που θα λυνει. Η μονη εμπειρια που διαθετουμε είναι η οδυνηρη του υπαρκτου «σοσιαλισμου».Η αριστερα που επιμενει στην πρωτη επιλογη, δεν εχει αποστασιοποιηθει από το συγκεκριμενο μοντελο . Απλως αλλοι σταματουν στον Λενιν αλλοι στον Σταλιν -προσφατως και το ΚΚΕ-ή το Μαο.Επιπλεον ενώ η μαρξικη θεωρια εχει πεδιο αναφορας την πραγματικοτητα, αυτή η αριστερα εχει πεδιο αναφορας τη θεωρια. Από αυτό το γεγονος πηγαζει η θρησκειοποιηση της πολιτικης και ένα πληθος περιπου νευρωτικων συμπεριφορων.Η κολαση, το καθαρτηριο, ο παραδεισος ,η δευτερα παρουσια , οι προφητες, οι αιρεσεις, η ιερα εξεταση με τις ομολογιες των αιρετικων, το αλαθητο του παπα , όλα αυτά υπαρχουν με αλλα ονοματα στην παραδοση αυτης της αριστερας. Και ο Θεος. Δηλαδη η Ιστορια από την οποια περιμενει να δικαιωθει.Ο υπαρκτος «σοσιαλισμος» και αυτή η αριστερα εχουν κατι από σοσιαλισμο ,εχουν κατι από αριστερα αλλα δεν είναι ουτε σοσιαλισμος ουτε αριστερα.Η αριστερα είναι πολιτικη οντοτητα και δεν μπορει να εχει σχεση με τον πολιτικο αναχωρητισμο και τα μοναχικα ταγματα.Σοσιαλισμος δεν είναι η ισοκατανομη της φτωχειας σε συνθηκες εξωτερικου αποκλεισμου και εσωτερικου αυταρχισμου . Σοσιαλισμος δεν είναι η πρωτογονη κομμουνα των ναυαγων που μοιραζονται τη λιγοστη τροφη τους.Ο σοσιαλισμος είναι ανωτερη μορφη κοινωνικης οργανωσης και όταν εδραιωθει ,δεν υπαρχει επιστροφη.Ο σοσιαλισμος ή θα είναι παγκοσμιος –τουλαχιστον υποθεση των πιο προηγμενων κοινωνιων-ή δεν θα υπαρξει..Αν το δεχτουμε αυτό τοτε η ευρωπαϊκη ολοκληρωση, παρα το γεγονος οτι προχωρα σημειωτον και με τους ορους που επιβαλλουν οι κυριαρχες ελιτ, εχει σαφως προοδευτικο χαρακτηρα. Όπως προοδευτικο χαρακτηρα ειχε το εργοστασιο και ο εκσυγχρονισμος της παραγωγης μετα τις αστικες επαναστασεις, παροτι δεν γινονταν για το χατηρι των λαϊκων στρωματων .Τα προβληματα μιας μικρης χωρας σαν την Ελλαδα που βρισκεται στην περιφερεια του αναπτυγμενου καπιταλισμου επιτασσουν την δημιουργια μιας πλατιας συμμαχιας που η στοχευση της δεν θα περιοριζεται στην αμυνα για τη διατηρηση των κεκτημενων , σταση που αποδεικνυεται εν τελει αναποτελεσματικη ,αλλα στην κατακτηση της εξουσιας με μεσο αλλα και στοχο τη δημοκρατικη επανασταση.Αν δεν υπαρχει η προοπτικη για μιαν άλλη εξουσια, τοτε η αντισταση εχει περιορισμενα αποτελεσματα αλλα και μια προσθετη δυσκολια να συσπειρωσει, καθως τα επιχειρηματα της αλλης πλευρας φαινονται λογικα από τη στιγμη που παραμενει κυριαρχο το δικο της αξιακο συστημα και κανονιστικο πλαισιο.Επιπλεον, οι μικρες νικες αυτης της αντιστασης συνηθως δεν επιτυγχανονται σε βαρος των προνομιουχων ταξεων αλλα σε βαρος των πιο αδυναμων.Όταν για παραδειγμα η κυβερνηση ικανοποιει ένα λαϊκο αιτημα δανειζομενη, το κανει σε βαρος της επομενης γενιας.Μονο οι νικες σε επιπεδο θεσμων και εκεινες που οδηγουν σε αναδιανομη του πλουτου είναι καθαρες νικες.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ
Η Αριστερα θα προχωρησει μονο αν παψει να αποτελει μια θρησκευτικη παραλλαγη με προφητες , κομμουνιστικους παραδεισους, ιερατειο ,αιρεσεις και ολα οσα χαρακτηριζουν τις θρησκευτικες οργανωσεις. Αν απεναντι στον κυνισμο της εξουσιας αντιπαραθεσει οχι απλα το συναισθημα και τον ρομαντισμο αλλα τη σκεψη και τον ορθο λογο. Οταν θα παψει να μοιραζει χαρακτηρισμους –ρεφορμιστης, οπορτουνιστης κλπ- και στρωθει στη δουλεια για να κανει τα πραγματα καλυτερα εδω και τωρα .Οταν αποκτησει στοχους και αρκετη αυτοπεποιθηση ωστε να μπορει να κρινει την αναγκαιοτητα ή μη μιας συνεργασιας, χωρις να φοβαται οτι θα αφομοιωθει απο το συστημα. Οταν αποδειξει στους απλους ανθρωπους οτι η προταση της δεν ειναι μονο δικαιη αλλα και αποτελεσματικη.